Doświadczenia

Wodorotlenki a zasady

Reakcja sodu z wodą
Sód należy do aktywnych metali. Metale z 1 i 2 grupy układu okresowego reagują z wodą tworząc zasady, wydziela się przy tym wodór. Aktywność metali rośnie w grupie wraz ze wzrostem liczby atomowej. Sód po wrzuceniu do wody pływa po jej powierzchni ponieważ ma mniejszą gęstość niż woda, a ruch nadaje mu wydzielający się wodór. Reakcja ta jest egzoenergetyczna, wydzielające się ciepło powoduje stopienie sodu, który przyjmuje postać srebrzystej kuleczki, czasami następuje zapłon wodoru. W przypadku reakcji potasu i bardziej aktywnych metali reakcje z wodą przebiegają energiczniej. Reakcja aktywnych metali z wodą jest jednym ze sposobów otrzymywania zasad.
Spalanie magnezu i reakcja magnezu z wodą
Magnez należy do aktywnych metali, w płomieniu palnika zapala się i pali się jasnym, oślepiającym płomieniem. Produktem spalania jest biały tlenek magnezu. Magnez metaliczny reaguje z wodą, reakcja przebiega intensywniej w wodzie gorącej, a jeszcze bardziej gdy zapalony magnez wprowadzimy do pary wodnej lub do ciekłej wody, wówczas następuje zapłon wydzielającego się w reakcji wodoru, oprócz wodoru powstaje wodorotlenek magnezu.
Reakcja sodu i potasu z wodą
Sód i potas należą do metali aktywnych chemicznie, są metalami lekkimi (gęstość poniżej 5 g/cm3). Metale te przechowujemy w nafcie lub oleju parafinowym gdyż na powietrzu reagują z tlenem i powstają na ich powierzchni tlenki. Z wodą reagują gwałtownie z wytworzeniem odpowiedniej zasady i wodoru. Potas jest bardzie aktywny od sodu, zazwyczaj po wrzuceniu do wody zapala się. Aktywność metali wzrasta w grupie wraz ze wzrostem liczby atomowej.

Kwasy

Otrzymywanie kwasu fosforowego(V) i kwasu siarkowego(IV)
Niemetale spalając się w powietrzu lub tlenie tworzą tlenki. Niektóre z tlenków niemetali w reakcji z wodą tworzą kwasy tlenowe. Tlenki takie nazywamy tlenkami kwasowymi lub bezwodnikami kwasowymi. Przykładami niemetali, które łatwo łączą się z tlenem a ich tlenki tworzą z wodą kwasy są fosfor i siarka. 
Reakcja tlenków niemetali z wodą jest sposobem otrzymywania kwasów tlenowych.

Estry, kwasy i alkohole

Otrzymywanie boranu trietylu
Estry powstają także w reakcji kwasów nieorganicznych z alkoholami. Powstały ester kwasu borowego i etanolu - boran trietylu, jest lotny i spala się zielonym płomieniem. Doświadcznie to nosi nazwę „zielony smok”.

Reakcje białek

Denaturacja białka 
Białko ulega denaturacji (koagulacji nieodwracalnej) pod wpływem kwasów, zasad, soli metali ciężkich, alkoholi oraz wysokiej lub niskiej temperatury. Zol (roztwór koloidalny białka) pod wpływem poniższych czynników zamieniają się w żel. Czynniki te powodują niszczenie struktury białka, proces ten jest nieodwracalny.
Reakcja ksantoproteinowa
Reakcja charakterystyczna, pozwalająca wykryć w badanej próbce białko, zachodzi pod wpływem stężonego kwasu azotowego(V). Po dodaniu kwasu i lekkim ogrzaniu pojawia się żółte zabarwienie.
Reakcja biuretowa
Reakcja charakterystyczna białka, po dodaniu wodorotlenku miedzi(II) pojawia się fioletowe zabarwienie.

Węglowodany

Próba Trommera
Reakcja charakterystyczna m.in. cukrów prostych, polegająca na redukcji wo-dorotlenku miedzi(II), w wyniku czego postaje charakterystyczny, ceglasto-czerwony osad tlenku miedzi(I). Reakcji tej nie ulegają disacharydy i polisacha-prydy.
Próba Tollensa
Reakcja charakterystyczna m.in. cukrów prostych, polegająca na redukcji związków srebra z amoniakiem, w wyniku czego postaje metaliczne srebro w postaci lustra. Reakcji tej, tak jak w przypadku próby Trommera nie ulegają disacharydy i polisacharydy.
Hydroliza sacharozy
Sacharoza pod wpływem enzymów lub kwasów mineralnych ulega  hydrolizie, w wyniku czego powstają glukoza i fruktoza. Sacharoza nie ulega próbie Tromme-ra, zaś powstała mieszanina po hydrolizie daje pozytywny wynik próby Tromme-ra.
Hydroliza skrobi
Skrobia to polisaharyd. Składa się z merów glukozy. Po dodaniu wody i ogrzaniu powstaje kleik skrobiowy. Pod wpływem kwasów mineralnych lub enzymów ulega hydrolizie, w wyniku czego powstaje glukoza. Skrobia nie daje pozytywnego wyniku próby Trommera, zaś powstała w wyniku hydrolizy glukoza wykazuje właściwości redukcyjne i daje pozytywny wynik próby Trommera.
Obecność skrobi w produktach można stwierdzić przy pomocy jodu zawartego w jodynie (alkoholowy roztwór jodu) lub też płynie Lugola (roztwór jodu w jodku potasu). W obecności skrobi powstaje granatowe zabarwienie.

Tłuszcze

Reakcja oleju z bromem
Oleje roślinne są mieszaninami estrów kwasów tłuszczowych (zarówno niena-syconych jak i nasyconych). Oleje roślinne, podobnie jak zwierzęce, zalicza się do tłuszczów. Nie wszystkie oleje roślinne są jadalne, niektóre mogą być nawet trujące. Estry te zawierają w swojej budowie łańcuchy węglowodorowe posiadające wiązanie podwójne, a więc są związkami nienasyconymi i reagują z wodą bromową. Woda bromowa się odbarwia. 
Otrzymywanie mydła
Tłuszcze są estrami glicerolu i wyższych kwasów tłuszczowych. Kwasy te zawierają od 12 do 18 atomów. Zmydlanie tłuszczów polega na reakcji z mocnymi zasadami (np. wodorotlenki sodu lub potasu). W reakcji powstają sole wyższych kwasów tłuszczowych zwne mydłami, oraz glicerol.
Twardość wody
Zawartość soli w wodzie powoduje twardość wody, związana jest z obecnością w wodzie soli wapnia i magnezu. Dzielimy ją na twardość trwałą i przemijającą. Twardość trwała związana jest z występowaniem w wodzie głównie chlorków, siarczanów i azotanów magnezu i wapnia, zaś twardość przemijająca z wodorowęglanami, które w czasie gotowania ulegają rozkładowi z wydzieleniem osadów - węglanów, powstaje tzw. kamień kotłowy. W doświadczeniu wykazujemy, że woda pozbawiona soli wapnia i magnezu jest wodą miękką, w której mydło lepiej się pieni. W wodzie takiej wytwarza się więcej piany, niż w wodzie zawierającej jony wapnia i magnezu, powstają osady stearynianów wapnia i magnezu.

Playlisty

Doświadczenia obowiązujące w gimnazjum

Nasze pokazy

Różne doświadczenia

Kreator www - przetestuj za darmo