Układ okresowy pierwiastków chemicznych

Dymitr Mendelejew

Chemik rosyjski, profesor uniwersytetu w Petersburgu, członek wielu zagranicznych towarzystw naukowych i akademii, m. in. PAU; sformułował prawo okresowości pierwiastków chemicznych, na którego podstawie 1869 przedstawił (niezależnie od J. L. Meyera) okresowy układ znanych wówczas pierwiastków, uszeregowanych wg liczby atomowej; przewidział w nim istnienie nie znanych jeszcze pierwiastków, które później odkryto (m. in. germanu, galu, skandu, polonu); opracował także hipotezę otrzymywania ropy naftowej z węglików, skonstruował aparat do ciągłej destylacji ropy, wskazał na możliwość zastosowania amoniaku powstającego w koksowniach do produkcji nawozów sztucznych, wysunął pomysł podziemnego gazowania węgla, wymyślił metodę magnetycznego poszukiwania rud żelaza; interesował się materiałami wybuchowymi, fabrykacją sody, cukrownictwem, garbarstwem, papiernictwem, agrochemią, metrologią; współzałożyciel Rosyjskiego Towarzystwa Chemicznego, niedoceniony za życia w kraju (jego kandydatura upadła podczas wyborów na członka rzeczywistego Peterburskiej Akademii Nauk); główne dzieło Osnowy chimii.

Prawo okresowości pierwiastków chemicznych zostało sformułowane przez Dymitra I. Mendelejewa w latach 60. XIX w. Stwierdził on, że: właściwości pierwiastków są periodycznie zależne od ich mas atomowych. Swoje założenia Mendelejew opierał na prawie triad J. W. Doebereinera i prawie oktaw A. R. Newlanda.

Prawo triad pierwiastków chemicznych zostało sformułowane przez J. W. Doebereinera. Zauważył on, że w kilku grupach zawierających po trzy pierwiastki, np.: wapń, stront, bar lub chlor, brom, jod, właściwości fizyczne i chemiczne są podobne i zmieniają się regularnie ze wzrostem masy atomowej.

Wersje interaktywne układów znajdziesz w internecie, znajdziesz też programy o nazwie Układ okresowy.

O układzie okresowym pierwiastków możesz poczytać także tutaj

Układ okresowy pierwiastków chemicznych - wersja angielska

Układ okresowy pierwiastków chemicznych - wersja polska

Czy wiesz, że...

Średnica jądra atomowego to zaledwie 1/10000 średnicy całego atomu.
Masa neutronu jest w przybliżeniu równa masie protonu. Masa całego atomu zleży wyłącznie od masy jądra atomowego, czyli o sumy mas neutronów i protonów w tym jądrze, ponieważ masa pojedynczego elektronu jest około 1823 razy mniejsza od masy protonu.
Liczba protony określana jest jako liczbę atomową (Z) pierwiastka; liczba protonów = liczbie elektronów, zaś liczba masowa (A) jest równa liczbie nukleonów (protonów i neutronów) w jądrze.
Masa atomowa jest średnią ważoną mas jego izotopów.
Na początku XX wieku uczeni znali 92 pierwiastki atomowe.
Pojęcie atomu pojawiło się w IV w p.n.e.. wprowadził je grecki filozof Demokryt z Abdery. Pochodzi ono od greckiego słowa „atomas” (niepodzielny)
Atomy tego samego pierwiastka różniące się liczbą neutronów w jądrze nazywają się izotopami.
Gdyby atom powiększyć proporcjonalnie tak, że masa i rozmiar elektronów zrównałby się z masą i rozmiarem powietrza wypełniającego balonik o średnicy ok. 30 cm (mieści się tam ok. 30 g powietrza), to masa jądra w tej proporcji byłaby mniej więcej równa masie człowieka (ok. 60 kg), a skupiona byłaby ona w obszarze niedostrzegalnym przez ludzki wzrok – mniejszym niż setna część milimetra.
Fizycy odkryli, że protony i neutrony są zbudowane z jeszcze mniejszych cząstek, zwanych kwarkami. Według naszej dotychczasowej wiedzy kwarki są jak punkty w geometrii. Nie są one zbudowane z niczego innego.
W chwili obecnej, po wielu doświadczeniach sprawdzających tę teorię, naukowcy podejrzewają, że kwarki i elektron są elementarne.
Proton składa się z 3 kwarków: 2 kwarków u i jednego d, a neutron także z 3 kwarków, tyle że 2 kwarków d i jednego u.
Dzięki ułamkowym wartościom ładunku kwarków, cząstki elementarne z nich zbudowane mają ładunek całkowity.

Jak podaje IUPAC (Międzynarodowa Unia Chemii Czystej i Stosowanej) oraz IUPAP (Międzynarodowa Unia Fizyki Czystej i Stosowanej) siódmy okres układu okresowego pierwiastków został zakończony.

Obecnie 4 pierwiastki 7 okresu mają nazwy i symbole tymczasowe tj. 113, 115, 117 i 118. Nazwy te są łacińskimi liczebnikami, a symbole pochodzące od tych nazw są trzyliterowe.

Zespoły naukowców, którzy dokonali odkrycia pierwiastków mogą zaproponować nazwy tych pierwiastków, które następnie zostaną zatwierdzone przez IUPAC.

Pierwiastek 113 (tymczasowa nazwa robocza: ununtrium Uut) odkrycia dokonał zespół RIKEN w Japonii, zostaną oni zaproszeni do zaproponowania stałej nazwy i symbolu.

Pierwiastki 115, 117 i 118 (nazwy tymczasowe i symbole: ununpentium, Uup; ununseptium, Uus oraz Ununoctium, Uuo). Odkryte przez Zjednoczony Instytut Badań Jądrowych w Dubnej w Rosji; Lawrence Livermore National Laboratory w Kalifornii, USA; i Oak Ridge National Laboratory, Oak Ridge, Tennessee, USA i oni zostaną zaproszeni do zaproponowania stałych nazw i symboli pierwiastków 115 i 117..Zjednoczony Instytut Badań Jądrowych w Dubnej w Rosji i Lawrence Livermore National Laboratory w Kalifornii, USA zostaną zaproszeni zaproponować stałą nazwę i symbol pierwiastka 118.

Pierwiastki otrzymały już swoje nazwy: 115 - Mc, Moskow, 116 - Lv, Liwermor, 117 - Ts, Tenes, 118 - Og, Oganeson.

Współczesny, aktualny układ okresowy pierwiastków ze strony IUPAC. Po kliknięciu w układ przeniesieni zostaniecie na stronę IUPAC z aktualnym układem, ten pochodzi z dnia 16/02/2020.

Odkryto 115 pierwiastek

- Komisja złożona z członków Międzynarodowej Unii Chemii Czystej i Stosowanej zweryfikuje nowe ustalenia i zdecyduje, czy zlecić dalsze eksperymenty nad nowo odkrytym elementem – informują władze uniwersytetu.

O tym, jakie ma to znaczenie, czytamy w raporcie "Live Science". "Naukowcy mają nadzieję, że tworząc coraz cięższe elementy, znajdą teoretyczną "wyspę stabilności", nieodkryte rejony w układzie okresowym, w którym stabilne i super-ciężkie elementy mogą mieć nowe, niewyobrażalne zastosowania praktyczne."

Nowy pierwiastek został wstępnie nazwany Ununpentium. Wyniki badań pojawiły się 27 sierpnia 2013 r. w magazynie "The Physical Review Letters".

Źródło onet.pl

Skorygowano 19 mas atomowych

Następujące zmiany w standardowych mas atomowych zostały dokonane:
glinu (aluminium): 26,981 z 5386 (8) 5385 do 26,981 (7)
Arsen: od 60 74,921 (2) do 74,921 595 (6)
beryl: od 9,012 182 (3) 9,012 1831 (5)
kadmu: od 112,411 (8) do 112,414 (4)
cezu (cezu): 132,905 z 4519 (2) 132,905 do 451 96 (6)
kobaltu: 58,933 z 195 (5) 58,933 do 194 (4)
fluoru: od 18,998 4032 (5) do 18,998 403 163 (6)
złoty: od 196,966 569 (4) 196,966 569 (5)
holm: 164,930 z 32 (2) 164,930 z 33 (2)
manganu: 54,938 z 045 (5) 54,938 do 044 (3)
molibdenu, od 95,96 (2) do 95,95 (1)
niob: od 38 92,906 (2) 37 do 92,906 (2)
fosfor: od 762 30,973 (2) do 30,973 998 761 (5)
prazeodym: 140,907 z 65 (2) 140,907 z 66 (2)
skandu: 44,955 z 912 (6) do 908 44,955 (5)
Selen: od 78,96 (3) do 78,971 (8)
tor: 232,038 z 06 (2) do (4 232,0377)
tul: 168,934 z 21 (2) 168,934 z 22 (2)
itr: od 85 88,905 (2) 84 do 88,905 (2)

Zmiany w standardowych mas atomowych zostanie opublikowany w nowej "Tabeli standardowych mas atomowych 2013", który zostanie opublikowany w Chemii Czystej i Stosowanej w 2014 roku. Skorygowane wartości mas atomowych znajduje się on-line na stronie internetowej Komisji izotopowych liczebności i mas atomowych (www.ciaaw.org).

Źródło IUPAC